Tapular hukuki olarak; taşınmaz bir mal varlığı üzerinde fiil ve işlem yapabilme yeteneğine sahip olan kişiyi bildiren, malvarlığını tanımlayan ve belirli sınırlarda tarif eden resmi içeriklerdir. Bir tapunun devredilmesi halinde doğal olarak hukuki işlem sahibinin ve hak sahibi olan tarafın değiştirilmiş olacağı anlaşılmalıdır.
Tapu devredildikten sonra pişmanlık duyulması halinde veya devir esnasında fark edilmemiş olan bazı durumların ortaya çıkması halinde devrin iptalinin talep ediliyor olması mümkündür. Bazı durumlarda devrin iptali geçerli olurken bazı durumlarda devrin iptali için devredilen kişinin rızası gereklidir.
Bu nedenle; tapu devredildikten sonra ne tür durumlarda iptal olur, devrin iptali nasıl sağlanır, iptal sürecinden sonra tapuda nasıl işlemler gerçekleşir, başlıklarına da değinilmelidir.
Tapuyu Devrettikten Sonra Hangi Durumlarda Devir İptal Edilebilir?
Tapunun devredilmesi sağlandıktan sonra alıcı tarafta veya satıcı tarafta oluşan yanılmalar ile fiil ehliyeti kısıtlanması halinde devir iptal edilecektir.
Tapu devredildikten sonra devri iptal ettiren nedenler şöyledir:
- Devreden kişinin veya alan kişinin akıl hastası olması nedeniyle alım ve satım ehliyeti olmadığı durumda
- Alan veya devri yapan tarafın en az birinde müsrif olma nedeniyle ticari hayatın kısıtlanması halinde
- Tapu devrinde belgelerin eksik veya yanlış gösterilmesi durumunda
- Devrin noter huzurunda olmadan, kişilerin kendi içlerinde hazırladıkları bir anlaşma sayesinde gerçekleştirilmiş sayılmasıyla
- Devri gerçekleştiren noterin sahte noter olması halinde
- Devir aşamasında hem alıcı olan hem satıcı olan taraflardan birinin esaslı yanılma veya aldatma ile aldatılma halinde olması durumunda
Olacak şekilde tapunun devredildikten sonra devri iptal ettirebilen hukuki nedenler vardır.
Tapuyu Devrettikten Sonra İptal Nasıl Gerçekleşir?
Bir tapu devredildikten sonra çeşitli yanılma ve aldatılma halleriyle devir iptal edilebilir. Bu işlemde bazen devir kendiliğinden iptal olup, sözleşme (devir) hiç kurulmamış, gerçekleşmemiş ve hiç sonuç doğurmamış kabul edilebilir. Bazı durumlardaysa yanılan veya aldatılan tarafın mahkeme yoluna giderek devredilen tapunun iptalini istemesi gerekebilir. Öncelikle aldatılma halleri ve esaslı yanılma hallerinde geçerli olarak devir gerçekleşir. Yani hakimin resen olarak işlem yapması gerekmez. Yanıldığını fark eden, aldatıldığını düşünen tarafın mahkemeye gitme zorunluluğu bulunur ve mahkeme tarafından inceleme süreci başlatılır. Devrin gerçekleşmesinde haklı nedenlerde yanılma varsa veya aldatılma söz konusuysa devrin iptali hakim kararıyla onaylanır.
Akıl hastalığı veya kısıtlanma hallerindeyse devir sakat bir sözleşme olarak nitelik kazanır. Vasi olarak tayin edilen kişinin devir için kişi yararına onay vermesiyle tapu karşı tarafa geçerken, vasi tarafından onay verilmediği zaman devir gerçekleşmiş olsa dahi iptal edilir.
Ayrıca bir tapu devredildikten sonra iptal edilmek istenirse alıcı ve satıcı tarafın ortak bir anlaşmaya varması da hukuki açıdan geçerlidir. Her iki taraf da kendi çıkarları için devri iptal etmek isterse yeniden notere gitmeli ve yeni bir devir işlemiyle devrin geçersiz kılınmasını sağlamalıdır.
Tapuyu Devrettikten Sonra İptal Olursa Hangi Sonuçlar Oluşur?
Tapunun devri tamamlanırken işlem noter huzurunda gerçekleşir. Yani satıcı olanın tapuyu devrine dair onayını alacak olan ve satıcının bedel teslimini tasdik edecek olan taraf noterdir. Bu nedenle noterin onay vermeyecek olduğu, içerisinde aldatma veya aldatılma sezdiği durumlarda devri iptal etmenin gerekli olduğunu alıcı ve satıcıya bildirmesi mümkündür.
Ancak tüm şartlara rağmen devir gerçekleşirse ve devrin iptali hukuki olarak oluşursa iki ayrı hukuki sonuç doğar. İlk olarak satıcı olan tarafa tapu bedeli verilmiş ve bu bedel kullanılmış olabilir. İptal halinde mahkeme kurulması sonucunda hakimin takdir yetkisi ölçüsünde alınmış olan bedelin ne kadarının tekrar iade edileceğine karar verilir.
Bu tutar alınan miktarın tamamı olabilirken belirli bir kısmı veya hiçbir kısmı da olabilir. İkinci olarak da her iki tarafın uzlaşması halinde tüm masraflar ortak olarak giderilebilir ve iki tarafın da zarara uğramadan devrin iptalini yapması sağlanabilir.
