Japon kültürünün en değerli eserlerinden bir tanesi, kılıçlardır. Japonların kılıçlarından en önemlilerinden birine verdikleri isim ise katanadır. Pek çok kez duyduğumuz bu kılıcın ne olduğunu biliyor musunuz? Katana nedir, nasıl yapılır? Katana nasıl ve neye göre sınıflandırılır? Tüm bu soruların yanıtlarını okuyucularımız için derledik. İşte, katana ile ilgili tüm bilgiler.
Katana nedir?
Japon samurayların kullandığı, kurşunu dahi kesebilen bir bıçak türü olarak bilinen katana geleneksel, tek yönlü ve kıvrık bir kılıç türüdür. Katana, 10.yy’da Japonya’da Japon savaşçıların feodallere için verdikleri hizmetler ile meydana gelen bir kılıç türüdür. Katana kılıçlar, saç telini bile kesebilecek kadar keskin bir yapıya sahiplerdir. Katanalar, çok eğimli bir yapıda olmadıkları için saplama silahı olarak da kullanılmaktadır. Katana, Avrupa’da üretilen kılıçlar gibi ağır değildir.
Katana nasıl sınıflandırılır?
Japon kılıçlarının hepsi, katananın üretildiği metoda bağlı olarak üretilmiştir. Tüm bu kılıçlar, görünüşte birbirlerine benzerlik gösterirler. Kılıçları birbirinden ayıran en önemli özellik ise sahip oldukları uzunluklardır. Japon kılıçları “şaku” ismi verilen ölçü birimine göre ölçülür. Katananın pek çok farklı sınıflandırması mevcuttur. İşte o sınıflandırmalar.
Tanto
Kesici olan tarafı 1 şakudan (30 cm) kısa olan bıçaklar tanto yani bıçak olarak isimlendirilir.
Şato
Kesici olan tarafı 2 şakudan kısa ancak 1 şakudan (30–61 cm) uzun olan bıçaklar şoto yani kısa kılıç olarak isimlendirilir.
Dayto
Kesici olan tarafı 2 şakudan (61 cm) uzun olan bıçaklar da dayto ya da uzun kılıç olarak tanınır. Katana da bu gruba dahildir. Bu bağlamda, katana terimi sık bir biçimde yanlış olarak kullanılır. Bir kılıç obi ismi verilen bir kuşak ile yukarı bakacak şekilde asılmış ise katana olarak adlandırılır. Buna rağmen eğer kemerden bir şerit ile bağlanmış ise buna da taçi ismi verilir.
Ödaçi – Nodaçi
Aşırı oranda uzun olan bıçaklar, (3 şaku ya da 90 cm’den uzun olan bıçaklar) çoğu zaman sırtta çapraz biçimde taşınır ve ödaçi ya da nodaçi olarak isimlendirilir. Ödaçi, zaman zaman katana yerine de kullanabilir.
Çisa
Çisa – katana denilen katana türü, yalnızca kısa olan katanadır. Bir katana, 2 şakudan uzun olur. Buna bağlı olarak, çisa – katana, uzunluğu 1 ve 2 şaku arasında bulunan vakizaşiden daha uzun olur. Çoğu zaman uzun boylu kişiler için katana ve daha kısa olanları için ise vakizaşi yapılmaya başlanmıştır. Bundan beri çisa – katanalar çok daha nadir bir şekilde görülmeye devam etmiştir. Çisa – katanalar bağlamında bilinen en önemli şey ise, bıçakların içerisinde bir benzeri daha olmayan kısa katanalar olmaları olarak sayılabilir. Bu katanalar genel anlamda Buke – Zukuri yöntemi kullanılarak yapılırlar.
Katana nasıl yapılır?
Katana nasıl yapılır sorusunun cevabını vermek gerekirse, şu şekilde verilebilir. İlk olarak odun kömürü, karbon ve demir kumuyla birleştirilerek içerisinde yer alan bu maddeler 3 gün 3 gece eritilmek sureti ile 36 saat süresince 26 ton saf demir ve odun kullanılır. Kılıç yapılmaya başlanmadan önce dualar edilir. 3 ayı aşan bu kılıcın yapımında demirler ateşte eritilerek paslanmaması sağlanmak amacı ile ıslak bir kağıdın üzerine yerleştirilir ve daha sonra kağıdın üzerine kil ve kül sürülür. Katana yapımında son aşama ise cilalamadır. Her Katana için özel taşlar bulunur. 10 gün boyunca sürdürülen cila işleminin ardından en zor ve en risk barındıran cila olan “jizuya taşı” kullanılır. Jizuya taşı pirinç taneleri boyutundadır. Son kısımda da kılıcın uç kısmında beyazlatma işlemi yapılır ve katana kılıcı tamamlanır. Katananın yapım süreci genel olarak bu şekildedir.
