Son dönemlerin sıklıkla konuşulan konuları arasında yer alan sütün yararlı ve zararlı mı olduğu konusunda piyasada dolanan binlerce farklı durum yer alıyor. Bu durumlar, kişinin ne gibi bir yol izleyeceğinin önüne geçerken sütün sahiden insan sağlığına bir tehdit unsuru oluşturma ihtimali de elbette kişinin ürkmesine neden oluyor. Bu durumlar göz önüne alındığında sütün insan sağlığı için ne gibi bir faktör olduğunu sizler için derledik. Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu’nun anlatımıyla sütün hayatımızdaki yeri ve önemi…
Süt dost mu düşman mı?
Sütün içerisinde yüksek oranda protein, yağ, laktoz, kolesterol, kalsiyum, hormon bulunurken aynı zamanda bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olan bileşenler ve anneden gelen probiyotik bakteriler bulunmaktadır. Anne sütü bebeğin gelişimi ve büyümesi için oldukça önemli faktörleri içerisinde barındıran önemli bir kaynak iken, bebek için hayli önemlidir. Dünya sağlık örgütü ve bilimsel kuruluşlar anne sütünün öneli olduğunu vurgulamaktadır. Anne sütü bebek için süper faydalı bir besin olurken, ideal şartlarda bebeklerin annelerini emmeleri 6 ile 12 ay arasında değişkenlik göstermektedir. Çocukların dişlerinin çıkmasıyla birlikte anne sütü yavaş yavaş bebekten kesilmeye başlar. Bu esnada da bebek annesinden yeterince alması gereken vitaminleri alır. Bebeklerin sütten kesilmesinin ardından da ortaya iki önemli soru çıkıyor. Bu sorular;
- Bebekler anne sütünden kesildikten sonra inek sütü içmeleri gerekir mi?
- Yetişkinler inek sütü tüketmeli midir?
Şeklinde iki soru açığa çıkarken yazımızın bu bölümünde biz daha çok ikinci soru için cevap arayacağız. Dünyada başka bir cinsin sütünü tüketen tek canlı türü insandır. Genel itibarıyla düşünüldüğünde erişkin insanların süt içmesi çok doğal bir durum değildir. Geçmiş dönemlerden bu güne sütün çok faydalı olduğu varsayımla birlikte başka Amerika Birleşik Devleti olmak üzere birçok ülke süt içme kampanyaları başlatmıştır. Bu kampanyalar kapsamında sütün ne kadar faydalı bir besin olduğu vurgulanırken, günde en az 5 bardak süt içilmesi gerektiği de vurgulanmaktadır. Elbette bu kampanyalar da tamamıyla süt endüstrisi tarafından finanse edilen bir durumdu. Sütün içeriğine bakıldığında kalsiyum ve potasyum açısından zengin olduğu için faydalı olarak görülebilmektedir. Ancak sütün içeriğinin yüzde 70’i su olduğundan ve toplamında protein ve kalsiyum miktarı da çok önemli olmadığından kaynaklı olarak biz bunları diğer kaynaklardan vücudumuza sağlayabiliyoruz. Bu bakımdan bakıldığında süt içmeye çok fazla gerek görülmemektedir. Sütü değerlendirirken, sütün içeriğinde bulunan oldukça önemli bir besin kaynağından bahsedilmesi gerekiyor. O besin maddesi de süt şekeri olarak lanse edilen laktoz. Bebeklerin karbonhidrat ve enerji ihtiyacını karşılayan en önemli maddedir laktoz. Ancak bu laktozun sindirilebilmesi ve şeker olarak kullanılabilmesi için bebeklerin bağırsaklarında bulunan laktaz isimli bir enzime ihtiyaç vardır. Bu laktaz enzimi laktozu, alarak farklı bir formülasyona çeviriyor ve çevrilme sonucunda bağırsaklardan geçerek kana karışmasını sağlıyor. Laktaz enzimi bebeklerin bağırsaklarında bol miktarda bulunurken zamanla bu enzimin azalmaya başlar. Yetişkin yaşlara gelindiğinde ise bu enzim bir hayli azalır. Bu enzimin eksikliği yetişkin yaşlar içilen süt ile ilgili bir takım sorunların yaşanmasına neden oluyor. Bu sorun süt içen erişkinlerde karşımıza laktoz intoleransı olarak çıkıyor. Laktoz intoleransı, laktoza karşı hassasiyet veya tahammülsüz anlamına geliyor. Bu durumu yaşayan erişkinlerin süt içmesi sonucunda da karın ağrısı, gaz sancısı, bulantı gibi durumların oluşması ortaya çıkmış oluyor.
Video: SÜT DOST MU DÜŞMAN MI? – (Süt İçmeli miyiz?)/ 5 Dakikada Sağlık
Erişkinlerde süt tüketiminin etkileri nelerdir?
Erişkinlerin süt tüketiminde şeker hastalığı, kalp hastalığı ve bazı kanser durumlarının tetiklendiğine dair araştırmalar hala devam ediyor. Aynı zamanda süt tüketiminin kemik sağlığı açısından oldukça önemli bir yerde olduğu düşünülürken, yapılan araştırmalar sonucunda bu durumun ile örtüşmediği de gözlemlenmektedir. Kısacası erişkinlerde sütün beslenme noktasında herhangi bir değeri bulunmamaktadır.
